sobota, 20 kwietnia

Autor: Michał Bulsa

Dwóch cesarzy wysadzonych w powietrze
Historia

Dwóch cesarzy wysadzonych w powietrze

Zazwyczaj na głównych placach miejskich powstają monumentalne budowle lub miejsca pamięci. Dotyczyło to również Katowic, które już w połowie XIX w. otrzymały plan zagospodarowania. Na zachód od Rynku wyznaczono zielony miejski plac. Był to dzisiejszy plac Wolności. Miał być zamknięciem najważniejszej reprezentacyjnej arterii handlowej przyszłego miasta (obecnie ul. 3 Maja). Plac wyznaczono na planie sześcioboku: boki północny i południowy — około 100 m, dwa boki zachodnie i dwa wschodnie — po około 70 m długości. Na takim placu koniecznie trzeba było ustawić jakiś ważny monument. Dodatkowo Katowice były wówczas miastem na terenie Niemiec, ale otoczonym wsiami, zamieszkałymi przez polskojęzyczną ludność. Przyszły pomnik musiał być więc – według niemieckich władz – symbolem dominacji niemcz...
Androidy są wśród nas? Niezwykła historia z Brynowa
Kultura

Androidy są wśród nas? Niezwykła historia z Brynowa

Przy ulicy Różyckiego w katowickiej dzielnicy Brynów mieszkał wybitny specjalista budowy maszyn, fizyk, matematyk i wynalazca – profesor Piotr Rawa. Zajmował się cybernetyką, robotyką i nowoczesnymi technologiami. Był wdowcem i miał jednego syna – nastoletniego Andrzeja. Z racji swoich zainteresowań i pracy musiał często wyjeżdżać za granicę. Wówczas jego synem opiekowała się gosposia. Zamieszkiwali w domu jednorodzinnym, blisko Parku im. Kościuszki. Profesor był cenionym na całym świecie wynalazcą. Mieszkał w Katowicach, bo uznawał to miasto za „miniaturę pulsujących pracą i życiem miast zachodnioeuropejskich”. Jego dom był wręcz naszpikowany elektroniką, a miejmy na uwadze, że mieszkał tam na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku! Budynek – pozornie niewyróżniający s...
W gospodzie u Roberta Kuli na Burowcu. Krótka historia miejsca
Historia

W gospodzie u Roberta Kuli na Burowcu. Krótka historia miejsca

Na terenie Burowca, na tyłach zabudowy ulicy Hallera, znajduje się teren określany mianem „u Kuli”, „u Kule”, „Kula” lub innymi w tym rodzaju sformułowaniami. Często identyfikuje się też tę nazwę z niewielkim stawem w tym rejonie, po wschodniej stronie dawnych zabudowań Szkoły Podstawowej nr 46 (późniejszego Gimnazjum nr 11). Starsi mieszkańcy wiedzą jednak, że „Kula” nie wzięła się od kształtu lub wyglądu jakiegoś obiektu, lecz pochodzi od nazwiska jednego z właścicieli gospody, funkcjonującej w Burowcu już ponad 100 lat temu. Burowiecka gospodaBurowiec powstał najpewniej na przełomie XVIII i XIX wieku, wzdłuż drogi prowadzącej z Dąbrówki Małej do Roździenia. Był częścią Dąbrówki Małej, jako jej przysiółek. Znaczący rozwój nastąpił od połowy XIX wieku, gdy na tym ternie rozwinął s...
Bloki na Normie, czyli historia niewielkiego osiedla w Dąbrówce
Historia

Bloki na Normie, czyli historia niewielkiego osiedla w Dąbrówce

Co tu było wcześniej? Skąd się wzięła nazwa „Norma”? Od huty „Norma” (niem. Normahütte), uruchomionej w 1842 roku, na pograniczu Bogucic i Dąbrówki Małej. Należała do Aleksandra Schreibera, właściciela majątku Dziećkowice (obecnie dzielnica Mysłowic). Posiadała 10 małych pojedynczych pieców śląskich . W hucie pracowało około 50 osób . Po śmierci Schreibera w 1852 roku uwidoczniło się załamanie w produkcji (wyprodukowano jedynie 40 ton cynku, wobec 236 ton w 1851 roku). W 1856 roku hutę kupił radca komercjalny Friedrich Edward von Löbbecke z Wrocławia, a w 1869 roku przeszła na własność kupca Adolfa Wolffa z Siemianowic (Szaraniec podaje, że Wolff jedynie hutę dzierżawił ). Od wdowy po Wolffie w 1880 roku zakład kupiła spółka „Giesche”, która przebudowała piece i do 1900 roku podniosła z...
Chińczycy atakują, czyli lęk przed Azjatami w międzywojennych Katowicach
Historia

Chińczycy atakują, czyli lęk przed Azjatami w międzywojennych Katowicach

Katowice w okresie międzywojennym były „przystanią” dla wielu osób szukających szczęścia. Przyjeżdżali tu żądni zarobku mieszkańcy dawnej Kongresówki i Galicji, ale też kresowiacy. Rozwój miasta następował również dzięki obcemu kapitałowi. Na ulicach Katowic można było spotkać wielu Niemców, ale także Amerykanów, Czechów, Węgrów i Francuzów. W Katowicach funkcjonowało wówczas kilkanaście konsulatów! Co ciekawe w Katowicach swoich sił próbowali nawet Azjaci! W kwietniu 1938 r. miasto żyło interesującą sprawą, która skończyła się w sądzie. Jej bohaterem był Chińczyk! Zwykli mieszkańcy tłoczyli się przed wejściem do sądu przy ul. Mikołowskiej tylko po to, by zobaczyć skośnookiego oskarżonego. Tak egzotyczny widok był dla nich czymś zupełnie nowym mimo, że przecież wszyscy znali – choćby ze s...
Józef Wiechuła – zasłużony działacz z Dąbrówki
Ludzie

Józef Wiechuła – zasłużony działacz z Dąbrówki

Józef Wiechuła (ur. 12 grudnia 1882 roku w Dąbrówce Małej, zm. w 1948 roku) – powstaniec śląski, członek Naczelnej Rady Ludowej, poseł do Sejmu Śląskiego z ramienia PPS, wójt gminy Dąbrówka Mała w latach 1946–1948. Urodził się w Dąbrówce Małej, gdzie znajdował się jego dom rodzinny przy Laurahütterstrasse 11 (obecnie budynek przy ul. Siemianowickiej 24 w Katowicach). Z żoną Marią miał czworo dzieci – Klarę, Franciszkę, Karola i Franciszka. Pracował jako rębacz (niem. Häuer) w kopalni „Ferydnand” w Katowicach. Od początku XX wieku był zaangażowany w działalność propolską, m.in. poprzez organizowanie wieców i odczytów w miejscowościach powiatu katowickiego oraz zebrań Polskiej Partii Socjalistycznej. Aktywny także w okresie powstań śląskich i plebiscytu; został członkiem Naczelnej Rady Ludo...
Między Burowcem a Dąbrówką, czyli historia osiedla Przedwiośnie
Historia

Między Burowcem a Dąbrówką, czyli historia osiedla Przedwiośnie

Osiedle w rejonie ulic Pogodnej, Przedwiośnie (nie „Przedwiośnia”!) i Kuśnierskiej powstało w latach 60. XX w. Nie doczekało się dotychczas osobnych opracowań, choć w ostatnich latach staje się coraz bardziej interesującym i atrakcyjnym miejscem do życia. Wielu młodym rodzinom nie przeszkadza lokalizacja i uciążliwe sąsiedztwo, jakim jest droga ekspresowa oraz linia kolejowa, a także „wąskie gardło” jakim jest wyjazdowa ulica Kuśnierska. Od powstania pierwszych osiedlowych bloków właśnie mija 60 lat! Przed osiedlem było tak… Bloki powstały na płaskim terenie, przeznaczonym na pola uprawne. Od średniowiecza należał on do kolejnych właścicieli Dąbrówki Małej i istniejącego do dziś dworu przy ul. Żyznej. Tak było aż do wybuchu II wojny światowej. Po 1945 r. przestano uprawiać tu zie...
Historia osiedla im. Konstantego Michalskiego w Dąbrówce Małej
Historia

Historia osiedla im. Konstantego Michalskiego w Dąbrówce Małej

Osiedle im. Konstantego Michalskiego to niewielkie blokowisko, wciśnięte między starą XIX-wieczną zabudowę Dąbrówki Małej. Ta dzisiejsza dzielnica Katowic swoimi początkami sięga XIV w. Aż do XIX w. była to wieś rolnicza, gdzie chłopi pracowali na polach, należących do właścicieli Mysłowic, a później Katowic. Uprzemysłowienie zmieniło krajobraz wsi, która uzyskała nowe ceglane domy, przeznaczone dla pracowników kopalń i hut, które wyrastały jak grzyby po deszczu wokół miejscowości. Dąbrówka stała się osobną gminą i już na początku XX w. liczyła około 10 000 mieszkańców. Zbudowano tu też własny kościół (w 1912 r.), a symbolem odrębności był nowy gmach ratusza (z 1907 r.). Dąbrówka była gminą graniczną, ponieważ tuż za rzeką – Brynicą – istniała granica między Niemcami i Rosją. Wszystko się ...
Propozycje Rady Dzielnicy do budżetu Miasta na 2022 rok
Dzielnica

Propozycje Rady Dzielnicy do budżetu Miasta na 2022 rok

W środę 19 maja br. odbyła się kolejna sesja Rady Jednostki Pomocniczej nr 15 Szopienice-Burowiec. Radni dyskutowali o bieżących problemach dzielnicy oraz uchwalono propozycje do budżetu miejskiego na 2022 r. Propozycje te zostały przekazane do władz Katowic w celu rozpatrzenia. Jednak o tym, czy będą realizowane w przyszłym roku, dowiemy się dopiero w listopadzie lub grudniu. Zaproponowano m.in. kompleksową modernizację zabytkowego budynku dawnego ratusza przy ul. Wiosny Ludów 24 (obecna siedziba przychodni zdrowia oraz rady), a także remont budynków przy ul. Wiosny Ludów 5, 7, 9 z ich przeznaczeniem na funkcję mieszkalną lub handlowo-usługową (obecnie budynki są jedynie częściowo zagospodarowane). Wśród propozycji znalazł się również postulat sfinansowania przez miasto Katowice wy...
Zabytkowe krzyże poddano renowacji
Dzielnica

Zabytkowe krzyże poddano renowacji

W pierwszej połowie bieżącego roku renowacji poddano dwa zabytkowe krzyże: murowany przy ul. gen. J. Hallera 60 oraz drewniany przy skrzyżowaniu ul. Borki i ul. J. Korczaka. Środki na remont krzyża przy ul. gen. J. Hallera wyłożyło Miasto. Krzyż przy ul. gen. Józefa Hallera 60 obok Miejskiego Przedszkola nr 60, został wybudowany w 1871 roku. To tzw. Boża Męka, czyli obiekt z figurami Chrystusa Ukrzyżowanego i Matki Boskiej. Krzyż wykonała firma Jungblut z Raciborza. Ma on upamiętniać śmierć 10 robotników w 1851 r., którzy zginęli w zniszczonej przez trąbę powietrzną hucie „Paweł” w Burowcu. Miejska legenda głosi, że trąba powietrzna została zesłana jako kara boska na hutników, naśmiewających się z wiernych pielgrzymujących do Piekar Śląskich. To jedyny krzyż istniejący w rejonie osiedla...