Anton Uthemann (ur. 12 IV 1862 w Monschau, zm. 9 VII 1935 w Bad Lauterberg im Harz) − tajny radca górniczy, dyrektor generalny koncernu Georg von Giesche’s Erben (pol .Spadkobiercy Georga von Giesche) w latach 1905-1913; jeden z „budowniczych” obecnych dzielnic Katowic – Giszowca i Nikiszowca.
Pochodził z niemieckiej rodziny przemysłowców, osiadłej na pograniczu Belgii i Francji (ojciec studiował budownictwo). Ukończył Friedrichsgymnasium w Kassel (zdał tam maturę w 1881), następnie studiował w Berlinie i Monachium. Pracował w Głównym Urzędzie Górniczym we Wrocławiu (w 1885 zdał w nim egzamin referenderski), kopalniach w carskiej Rosji i Niemczech oraz w kopalniach na Śląsku: Heinitz (obecnie Kopalnia Węgla Kamiennego „Rozbark”) i „Kleofas”.
W roku 1905, po Friedrichu Bernhardim, objął stanowisko generalnego dyrektora koncernu Georg von Giesche’s Erben do spraw kopalń i hut na Górnym Śląsku. W roku zlecił braciom stryjecznym (kuzynom) Georgowi i Emilowi Zillmannom przygotowanie projektu budowy kolonii robotniczej, wzorowanej na dawnych śląskich zagrodach wiejskich (późniejszy Gieschewald – pol. Giszowiec). Dzięki niemu wzniesiono też szyby Carmer i Nikisch oraz osiedle robotnicze Nickischschacht (pol. Nikiszowiec). W roku 1910 została wybudowana tzw. willa Uthemanna dla dyrektora kopalni Giesche. Budowy doglądał osobiście Anton Uthemann (obecnie zabytkowy obiekt przy ul. Pszczyńskiej 10). W roku 1913 A. Uthemann ustąpił ze stanowiska dyrektora na rzecz Carla Bessera. W 1919 roku osiadł na stałe w Bad Lauterberg im Harz, gdzie zmarł w 1935 w wieku siedemdziesięciu trzech lat.
Jego imieniem nazwano hutę cynku (obecną Hutę Metali Nieżelaznych „Szopienice”). W 2006 roku w giszowieckim domu kultury zostało odsłonięte jego rzeźbione popiersie autorstwa Bogumiła Burzyńskiego. Na cokole znajduje się napis: „Anton Uthemann 1862−1935, budowniczy osiedli górniczych Giszowiec i Nikiszowiec. 23 czerwca 2006. W rocznicę stulecia Giszowca − miasto Katowice„.
Dziś Anton Uthemann jest nieco zapomniany w szopienickiej społeczności, choć wśród naszej lokalnej społeczności nadal część Szopienic określa się mianem: Uteman, Utyman. Na nasz wniosek na sesji 17 grudnia 2014 roku Rada Miasta Katowice podjęła uchwałę nr IV/14/14 w sprawie nadania nazwy – „Park Antona Uthemanna” – placowi położonemu przy ul. Wiosny Ludów w Szopienicach.
Źródła:
1. Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007.
2. http://www.giszowiec.info/pl/?co=uthemann [strona internetowa giszowiec.info – dostęp 23 IV 2014 r.].
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Anton_Uthemann
