Emanuel Wilczok

Emanuel Wilczok urodził się 26 stycznia 1917 roku w Janowie jako syn kowala, pracującego
w pobliskiej kopalni. Ukończył szkołę średnią – Technikum Hutnicze, a później Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Katowicach, gdzie uzyskał tytuł magistra historii. Po latach otworzył na Uniwersytecie Śląskim przewód doktorski na temat: Przewrót surowcowy w górnośląskim przemyśle cynkowym oraz jego konsekwencje technologiczne i ekonomiczne (od 1870 do 1914 r.). Uchwałą Rady Wydziału Nauk Społecznych z dnia 27 lutego 1981 r. uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych.

Pierwszą pracę podjął w roku 1932 w Urzędzie Gminy w Janowie a od 1936 roku był pracownikiem szopienickich Zakładów Hutniczych Giesche Spółka Akcyjna (obecnie HMN Szopienice). Po burzliwych i niebezpiecznych przeżyciach w latach wojny, w roku 1945 znalazł się na terenie Niemiec. Oczekując na możliwość powrotu do Polski przez krótki czas pracował w redakcji gazety polonijnej oraz był zastępcą komendanta Polonijnego Hufca ZHP. Po powrocie do kraju zgłosił się do swojej huty, która wtedy miała nazwę Zakłady Hutnicze Szopienice. Zajmował różne stanowiska techniczne, kolejno – kierownik Działu Planowania Technicznego, kierownik zmianowy, główny dyspozytor huty, najdłużej jednak pracował na stanowisku kierownika Działu Zbytu i Magazynów. W Hucie pracował już do emerytury.

W roku 1975 przeszedł na zasłużony odpoczynek, jednakże wkrótce powierzono mu kierowanie powstałą w 1984 r. Izbą Tradycji Hutniczej (zakładowe muzeum), której był współtwórcą. Gromadził pamiątki i dokumenty dotyczące Huty oraz hutnictwa na Górnym Śląsku. Jako kustosz Izby Tradycji pracował w niej i dla niej do końca swojego życia, oddając jej wszystkie swoje wolne chwile.

Poza działalnością zawodową wiele czasu i zaangażowania poświęcił pracy w organizacjach społecznych. Był aktywnym członkiem Komisji Historii i Ochrony Zabytków Hutnictwa przy Zarządzie Głównym SITPH – w ramach tej komisji wydane zostało jego opracowanie pt. „Hutnictwo cynku na ziemiach polskich”. W ramach swojej pasji naukowej wiele wysiłku włożył w odkrycie miejsca, gdzie zlokalizowana była kuźnica Walentego Roździeńskiego, co zaowocowało kolejnym opracowaniem pt. „Topografia Kuźnicy Roździeńskiej”.

Z okazji 150-lecia Huty Metali Nieżelaznych „Szopienice” przypadającej w 1984 roku, napisał monografię pt. „150 lat Hutnictwa Metali Nieżelaznych w Szopienicach”. W ciągu swojej pracy zawodowej opublikował w różnych czasopismach technicznych wiele artykułów z zakresu historii techniki hutnictwa metali nieżelaznych. Zdobył także I nagrodę w ogólnopolskim konkursie na monografię zakładu przemysłowego (1984 r.). Był współautorem jubileuszowego tomu: Hutnictwo na ziemiach polskich, wydanego w 1992 r. z okazji 100-lecia Stowarzyszeń Hutnictwa w Polsce.

Badał także dzieje swojego rodzinnego Janowa i napisał broszurę na temat jego historii pt. ”Janów – od osady leśnej do gminy wielkoprzemysłowej” wydaną nakładem Księgarni św. Jacka w Katowicach. Całe swoje bogate życie poświęcił na gromadzenie materiałów do różnych opracowań historycznych, z których wiele nie zdążył nawet spożytkować. Jego wiedza historyczna często była wykorzystywana w niecodziennych sytuacjach. To dzięki jego mądremu, głęboko udokumentowanemu wystąpieniu Huta Metali Nieżelaznych zachowała nazwę ”Szopienice”.

Był wieloletnim wykładowcą w Technikum Hutniczym w Szopienicach i tam też propagował swoje kolejne hobby – filatelistykę. Od młodości zakochany w znaczkach pocztowych, zaraził tym swoich uczniów z technikum i przez 25 lat opiekował się Szkolnym Kołem Filatelistycznym. Wraz z licznymi członkami koła uczestniczył w wielu wystawach w kraju i za granicą, co zaowocowało medalami i dyplomami, m. in. złotym medalem na III Międzynarodowej Wystawie w Ostrawie w 1978 roku.

Od młodości związany był z harcerstwem. Uczestniczył w Światowym Zlocie Skautów w Holandii w 1937 roku. Po 1956 roku ponownie włączył się do pracy w odrodzonym Związku Harcerstwa Polskiego. Jako komendant Hufca Szopienice organizował obozy harcerskie w Ojcowie i Ustroniu-Dobce. Do końca żył ideałami harcerstwa : Bóg-Honor-Ojczyzna.

Był aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego a w ostatnich latach życia również Związku Górnoślązaków i Klubu Inteligencji Katolickiej w Janowie. Tak bogate życie zawodowe i społeczne zostało dostrzeżone i uhonorowane licznymi odznaczeniami państwowymi i stowarzyszeniowymi. Najważniejsze z nich to: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Złota Odznaka Zasłużonego dla woj. katowickiego, Złota Odznaka Zasłużonego Pracownika HMN „Szopienice”, Medal Komisji Edukacji Narodowej.

Był osobą bardzo szlachetną i prostolinijną. Miał silną wiarę, jasno określone poglądy i ideały, których nigdy, niezależnie od warunków politycznych i ekonomicznych w kraju, nie zmieniał. Kochał rodzinę i ziemię śląską. Im wszystko w życiu poświęcił. Zmarł nagle 16 września 1992 r. Został pochowany na cmentarzu katolickim w Dąbrówce Małej dnia 23 września 1992 roku, żegnany przez licznie zgromadzonych przyjaciół.

Opracowano na podstawie materiałów Stowarzyszenia Na Rzecz Powstania Muzeum Hutnictwa Cynku w Katowicach-Szopienicach.

Michał Malina